Wanneer we op een dag voor de spiegel staan en min of meer verbaasd vaststellen dat we minstens een paar kilo zijn aangekomen, is het eerste wat in ons opkomt onmiddellijk op dieet te gaan. En het is op dit punt dat we meestal voor een ander probleem komen te staan, namelijk dat van het vinden van de juiste manier van eten, die een compromis is tussen wat we lekker vinden en wat we beslist niet moeten eten. In tegenstelling tot wat men zou kunnen denken, is dit geen gemakkelijke opdracht, en juist de berusting uit favoriete gerechten of hun bestanddelen is meestal de meest doeltreffende oplossing. Het stelt u niet alleen in staat om in betrekkelijk korte tijd al het overtollige gewicht te verliezen, maar vooral om voorgoed een slank en atletisch figuur te behouden, en dat is nu juist het figuur dat u het liefst wilt hebben.

Een van de meest radicale, wat natuurlijk niet wil zeggen dat het tegelijkertijd een ondoeltreffende methode is om zwaarlijvigheid te bestrijden, is het opgeven van het eten van vlees en alle vleesprodukten. Tot voor kort werd vegetarisme, zoals wij deze manier van eten noemen, beschouwd als een rage, zelfs als een bevlieging alleen voor een groep enthousiastelingen en werd het op grote schaal belachelijk gemaakt. Na verloop van tijd bleek echter dat steeds meer mensen er belangstelling voor hadden en de zorg voor hun gezondheid wilden combineren met de steeds populairder wordende en rechtschapen filosofie om geen schade toe te brengen aan levende wezens. Het bekende gezegde dat wij onze vrienden niet opeten is hier van toepassing, en in feite zit er veel waarheid in. Zo begon het vegetarisme de wereld te veroveren, geprezen door sommige specialisten, en door anderen, met meer conservatieve opvattingen sterk bekritiseerd. Mettertijd ontstonden er ook vele variëteiten van, van het menu verdwenen niet alleen vlees of vleeswaren, maar ook de meeste andere producten van dierlijke oorsprong en nu kunnen we de meest uiteenlopende benaderingen van deze levensstijl tegenkomen.

Van deze vele dieetvariëteiten hebben vegetarisme in zijn oorspronkelijke vorm en veganisme de meeste populariteit verworven. Beide hebben ons land reeds bereikt, en in 1847 werd op een bijeenkomst van de Vereniging van Vegetariërs in Engeland overeengekomen dat iemand die zich vegetariër noemt, moet weigeren om welke vleessoort dan ook te eten. Een dergelijk voedingsmodel vindt zijn aanhangers, die het, althans gedurende enkele jaren, oneens zijn over de vraag welk dieet gezonder is en meer voordelen voor de algemene gezondheid oplevert. Om dit conflict althans gedeeltelijk op te lossen, zullen wij trachten beide diëten voor te stellen, en het is een individuele zaak van elke persoon is op welke van hen bereid zal zijn te beslissen.

Als we kijken naar het voedingspatroon van het grootste deel van onze samenleving, verbaast het ons langzamerhand niet meer dat overgewicht en zwaarlijvigheid inmiddels een maatschappelijk probleem zijn geworden, en dat er jaarlijks gigantische bedragen worden uitgegeven om de negatieve effecten ervan te behandelen. Laten we eerlijk zijn, we komen in een enorm tempo aan en het is juist door goed te eten dat we niet alleen gewicht kunnen verliezen, maar ook afkomen van de meeste ziekten die ons teisteren. Daarom bevelen veel specialisten, zowel artsen als professionele voedingsdeskundigen, steeds vaker gewoon vegetarisme aan, het schrappen van alle schadelijke bestanddelen van dierlijke oorsprong uit het menu. We moeten echter toegeven dat de meningen over dit onderwerp verdeeld zijn en dat we evenveel voorstanders van het eten van, bijvoorbeeld, rood vlees zullen ontmoeten als felle tegenstanders.

De feiten liggen hier echter voor de hand, aan de ene kant is onze favoriete kotelet zeker een belangrijke bron van ijzer en eiwitten, maar aan de andere kant bevat het een heleboel niet helemaal gezonde verzadigde vetzuren. Overmatige toediening aan het lichaam kan snel de oorzaak worden van een verhoogd gehalte aan “slechte” cholesterol in het bloed, wat een directe weg is naar ernstige en zelfs levensbedreigende hart- en vaatziekten. Een grote hoeveelheid van deze zuren is ook te vinden in geconsumeerde vetten, oliën, reuzel en boter. Hoewel de kritiek op rood vlees nog steeds zeer omstreden is, is het beter om het te vervangen door gezonder wit vlees van bijvoorbeeld gevogelte, of om volledig vegetarisch te worden en beide soorten uit uw dagelijkse voeding te schrappen.

De voordelen van overschakelen op vegetarisme lijken voor de hand te liggen, dus het is de moeite waard te luisteren naar de mening van specialisten en voor eens en voor altijd af te komen van niet alleen overgewicht, maar ook van veel gezondheidsproblemen. Een kort gesprek met een diëtist leert ons dat het schrappen van vlees uit het dieet een gunstig effect kan hebben op de vermindering van het risico op talrijke ziekten. Dit komt doordat het lichaam wordt voorzien van wat het nodig heeft om goed te functioneren, vitamines: A, B, essentiële vitamine C, bijna alle mineralen, voedingsvezels, gezonde vetzuren Omega – 3, fyto-oestrogenen of flavonoïden. Hieronder zal ik u vertellen welke voedingsmiddelen ons de meeste van de eerder genoemde vitamines leveren:

Een vegetarisch dieet heeft ook een gunstige invloed op de toestand van onze huid, in de eerste plaats om de processen van haar natuurlijke veroudering enigszins te vertragen door de eliminatie van bestanddelen die van invloed kunnen zijn op de overmatige activiteit van vrije radicalen.

Dit ziet er natuurlijk allemaal prachtig uit en door vlees uit het dagelijkse menu te schrappen, zullen we onze gezondheid zeker ten goede komen, maar dit dieet heeft ook enkele nadelen, die de moeite waard zijn om te weten voordat we besluiten ervoor te gaan. Ons lichaam is een complex mechanisme, dat bestaat uit vele systemen die nauw met elkaar samenwerken, en een verstoring in de werking van zelfs maar één van die systemen kan een nadelig effect hebben op de andere. Het valt niet te ontkennen dat vlees in zijn rode vorm, rundvlees en zelfs varkensvlees, een belangrijke bron is van eiwitten, ijzer, zink en vitamine B12 en vitamine D, die op andere manieren soms moeilijk te verkrijgen zijn. Veel artsen luiden zelfs de noodklok en beschouwen een vegetarisch dieet als een ernstige bedreiging voor onze gezondheid, hoewel dit naar onze mening een beetje overdreven lijkt. Het is belangrijk om het juiste evenwicht te bewaren tussen alle componenten van het dieet, wat in het begin moeilijk kan zijn. Als we hier niet voor zorgen, moeten we inderdaad rekening houden met ernstige gevolgen voor de gezondheid, de mogelijkheid van ziekten zoals:

Planten zoeken, net als andere organismen, naar de gouden middelen om zich tegen roofdieren te beschermen en scheiden daarom natuurlijke antinutritionele stoffen af, die de absorptie van vitaminen, mineralen of proteïnen negatief beïnvloeden. Deze omvatten: fytaten, lectines, tannines en calciumoxalaat. Als we zo lang mogelijk een goede gezondheid willen behouden, moeten we het niveau van deze verbindingen beperken. Droge peulvruchten, granen of noten een nacht laten weken is erg nuttig. Koken heeft ook een gunstig effect op het verminderen van het fytaatgehalte. Daarom is het belangrijk ze verschillende keren af te spoelen en ze onafgedekt te koken. Een andere manier is het fermenteren van peulvruchten, d.w.z. gefermenteerde soja in de vorm van sojasaus, natto, tepeh of miso. Het kiemen van zaden daarentegen verwijdert tot 80% van de fytaten in de plant. Het kiemen beïnvloedt op de juiste wijze het gehalte aan assimileerbare eiwitten, koolhydraten en vitaminen. De verlaging van de glycemische index is ook een belangrijk gegeven.

Natuurlijk kunnen al deze problemen worden vermeden als het dagelijks menu goed is samengesteld en een hoog percentage vitaminen uit fruit, groenten en granen, calcium uit zuivel en zuivelproducten, en mineralen zoals ijzer uit spinazie bevat. Het is ook een goed idee om regelmatig bloed te laten prikken om uw vitamine- en nutriëntengehalte te controleren. Zo kunnen we onze voeding beter controleren, en eventuele tekorten aanvullen met supplementen van goede kwaliteit.

Liefhebbers en voorstanders van het veganistische dieet, dat zoals bekend een meer restrictieve variant van het vegetarisme is, besloten nog verder te gaan en schrapten niet alleen vlees en vleesproducten van het menu, maar ook melk, zuivelproducten en eieren. Momenteel is de markt echter rijk aan kant-en-klare produkten en halffabrikaten, die een ideaal substituut kunnen vormen voor de bovengenoemde groepen produkten. Dit is als volgt:

Er zijn ook veel kant-en-klare halffabrikaten die vlees in gerechten perfect kunnen vervangen, bv. tofu, sojakorrels, sojablokjes, tempeh of seitan. Als u iets wilt bakken en eieren moet vervangen, zijn bananen-, lijnzaad- of appelmousse ideaal.

Dit is een vrij radicale oplossing, maar ze wordt steeds populairder, ook gepromoot door de voorpagina’s van kranten en roddelportalen, beroemde acteurs en beroemdheden. Het is soms misschien niet het beste rolmodel, maar het valt niet te ontkennen dat veganisme niet alleen snel gewichtsverlies oplevert, maar ook andere voordelen voor onze overbelaste gezondheid. Dat kan natuurlijk alleen als we de juiste producten kiezen voor onze uitgebalanceerde maaltijden. Daarom is het de moeite waard hier het aminozuurprofiel te gebruiken. Het gaat hierbij om een geschikte combinatie van granen en peulvruchten. Wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat planten alle essentiële aminozuren bevatten voor een goede werking van het lichaam. Het is een feit dat sommige plantaardige producten meer lysine en minder methionine bevatten, of omgekeerd. Daarom is het belangrijk om een verscheidenheid aan eiwitproducten te hebben. Zo kunnen we bijvoorbeeld de ene dag bonen eten en de volgende dag boekweit.

Een ander zeer belangrijk aspect van een vegetarisch dieet is het beperken van de inname van vlees en vleesproducten en alle andere dierlijke producten, en hoe we die kunnen vervangen om het lichaam van de nodige voedingsstoffen te voorzien. Het wordt noodzakelijk om doeltreffende vleesvervangers te vinden, met dezelfde of ten minste een vergelijkbare samenstelling. De ideale producten om vlees te vervangen zijn: linzen, tofu, bonen, aubergines, bloemkool of aardappelen. Anders kunnen wij ons blootstellen aan ziekten die bijvoorbeeld worden veroorzaakt door een gebrek aan vitaminen of andere bestanddelen die deze voorkomen.

De juiste samenstelling van een veganistische maaltijd kan in het begin moeilijk zijn, maar gelukkig is er relevante informatie te vinden op veel websites die gewijd zijn aan gezonde voeding. Zij publiceren onder meer een menu voor de hele week en als u nog twijfelt, kunt u altijd een voedingsdeskundige raadplegen. Interessant is dat informatie over dit onderwerp ook kan worden verkregen bij medische specialisten, van wie velen enthousiast zijn geworden voor de veganistische levensstijl.

Dit soort dieet vereist, net als vegetarisme, een weloverwogen aanpak, maar het heeft ook onbetwistbare voordelen, die ook door de bovengenoemde specialisten zijn benadrukt. Recente studies hebben aangetoond dat, in tegenstelling tot wat sceptici beweren, beide diëten meer voordelen lijken te hebben, waaronder de preventie en behandeling van vele gevaarlijke ziekten. In het geval van veganisme is de hierboven opgesomde lijst van aandoeningen waarvoor een vegetarisch dieet kan helpen, ook het toevoegen waard:

Helaas zijn er ook aan dit dieet, zoals aan vele andere, enkele nadelen verbonden. Als wij voor dit dieet kiezen, moeten wij echter ook rekening houden met bepaalde negatieve gevolgen, die het gevolg zijn van onze fouten, waarvan de belangrijkste zijn:

Vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven zouden ook een veganistisch of vegetarisch dieet moeten overwegen, hoewel uit recente studies blijkt dat dit waarschijnlijk geen gezondheidsrisico’s oplevert voor moeder of kind.