Het menselijk gastro-intestinaal microbioom bestaat uit meer dan 1000 soorten bacteriën, en de darmmicrobiota wordt gedefinieerd als alle bacteriën die in onze dikke darm leven, en hun samenstelling en abundantie is gerelateerd aan de gezondheidstoestand. Het microbioom bestaat uit bacteriën, maar daarnaast vinden we ook virussen en eukaryote organismen. Wetenschappelijk onderzoek heeft ons in staat gesteld het precieze microbioom van de mens te bepalen, alsook de belangrijke rol ervan in ons leven.

De intestinale microflora heeft een enorme invloed op het menselijk lichaam. De microbiota bestaat hoofdzakelijk uit bacteriën van het type Bacteroidetes en Firmicutes. Natuurlijk is het variabel en wordt het rechtstreeks beïnvloed door iemands ras en gezondheidstoestand. Bovendien verandert het gedurende ons hele leven. De intestinale microbiota neemt tijdens de kinderjaren voortdurend toe, terwijl de volwassenheid van cruciaal belang is, omdat zij dan monodimensionaal is. Verdere veranderingen treden op tijdens de verouderingsperiode, waarin het slechter wordt. Het is dan ook de moeite waard om te zorgen voor de juiste inname van probiotica. De keuze van probiotica moet worden gebaseerd op de resultaten van ontlastingstests om de ontbrekende bacteriestammen aan te vullen. Dergelijke tests moeten natuurlijk op elk moment van het leven worden uitgevoerd, want de darmen zijn ons tweede brein, en zij versterken ook de goede werking van het immuunsysteem. Probiotica is ook belangrijk wanneer we antibiotica nemen, want dan raakt de intestinale microflora uitgeput. Onderzoek heeft ook aangetoond dat een deel van de bacteriën in onze darmen vast is en een ander deel verandert. Dit wordt beïnvloed door factoren zoals infecties, slechte voeding, chronische stress, farmacotherapie en levensstijl. Uit vele wetenschappelijke studies blijkt echter dat het de voeding is die de grootste invloed heeft op de darmmicrobiota. We mogen niet vergeten dat onze gezondheidstoestand ook van invloed is op de hoeveelheid en de kwaliteit van de darmbacteriën. Mensen die lijden aan bijvoorbeeld diabetes, coeliakie, obesitas of inflammatoire darmziekten worden gekenmerkt door een geringe diversiteit.

Het microbioom beïnvloedt de menselijke fysiologie op vele manieren. Het gaat hoofdzakelijk om de vertering via het spijsverteringskanaal van ingrediënten die niet worden verteerd door de enzymen van het spijsverteringsstelsel. Als er echter sprake is van dysbiose in de darmen, d.w.z. een slechte microflora, dan kunnen er problemen ontstaan met een goede spijsvertering in het spijsverteringskanaal.

De bewering dat de darm ons tweede brein is, is volkomen juist. Het is van groot belang omdat het gaat om tweerichtingsinformatie tussen de microflora, de darm en de hersenen. Dit gebeurt allemaal via neuronale paden waarbij de centra en het enterische zenuwstelsel betrokken zijn, en ook het cardiovasculaire systeem is belangrijk. De informatie die via het bloedvatenstelsel wordt doorgegeven, vindt plaats dankzij de regulatoren van het immuunsysteem, hormonen, neurotransmittershormonen, de as die de hypothalamus verbindt met de hypofyse en de bijnieren, en bacteriële metabolieten, namelijk vetzuren met een korte keten. Studies hebben ook aangetoond dat de microbiota invloed heeft:

In studies op muizen is aangetoond dat de invloed van de microbiota essentieel is voor de sociale ontwikkeling van muizen, en dat een ontoereikende samenstelling ervan in het spijsverteringskanaal van invloed is op neurocognitieve stoornissen, zelfs autisme. Bovendien vertonen dergelijke individuen een verhoogde stressrespons en hebben zij verhoogde angstreacties, vergeleken met muizen die een normale samenstelling van darmbacteriën hebben. Er werd ook een test uitgevoerd om te zien wat er zou gebeuren wanneer de bacteriën in de darmen van de muizen werden aangevuld. Dit leidde tot verlaagde corticosteronniveaus, die worden afgescheiden bij stress en angst. Door dit experiment werd het belang aangetoond tussen de microflora, de darmen en de hersenen en de juiste ontwikkeling van het zenuwstelsel van een individu.

De bacteriën die in onze darmen leven, zijn verantwoordelijk voor de productie van vetzuren met een korte keten, die van groot belang zijn voor de verbinding tussen de bloed-hersenbarrière. Dit gebeurt door de productie te verhogen van eiwitten die een sleutelrol spelen in de tight junctions. Het gaat vooral om de strakke verbinding van de darmcellen, die de ruimte tussen de cellen afsnijdt. Hierdoor zijn de cellen zeer nauw met elkaar verbonden. Ze lijken op een netwerk, dat in strengen is gerangschikt en ons beschermt tegen ziekteverwekkers. Anderzijds, als er breuken zijn in de nauwe verbinding, komen er schadelijke stoffen vrij uit de intercellulaire vloeistofDit kan een negatieve invloed hebben op de hersenfunctie, de stemming en de cognitieve functies.

De laatste jaren hebben onderzoekers herhaaldelijk aangetoond dat de invloed van de darmmicrobiota van groot belang is voor onze reacties op stress en angst, depressieve stoornissen, en cognitieve processen. Uit vele proeven is gebleken dat het gebruik van probiotica in combinatie met prebiotica een positief effect heeft op de toestand van mensen met psychische problemen, angsten en depressies. Een belangrijke invloed van de intestinale microflora blijkt bij mensen die alcohol gebruiken. Hier kunnen we permeabiliteit van de dikke darm en veranderingen in de samenstelling van de intestinale microflora waarnemen, die een verhoogde depressieve toestand en een verhoogd verlangen naar alcohol veroorzaken.

Bij gezonde mensen zijn bacteriën verantwoordelijk voor de vertering van voedingsvezels, sommige eiwitten en suikers. Hierdoor ontstaan korte-ketenzuren die energie leveren voor het darmepitheel, het immuunsysteem beschermen en ziekteverwekkende bacteriën in het spijsverteringskanaal elimineren. Het is ook van groot belang bij de preventie van colorectale kanker, omdat adequate preventie het optreden van kanker in de toekomst tot een minimum beperkt. Dit gebeurt door ontsteking en beschadiging van DNA door schadelijke stofwisselingsproducten, die verantwoordelijk zijn voor tumorgroei. In studies met dit soort personen zijn herhaaldelijk darmdysbiose en een laag aantal bacteriesoorten waargenomen. Ook is aangetoond dat een dieet dat rijk is aan vezels, meervoudig onverzadigde vetzuren, antioxidantia en probiotica belangrijk is bij dit soort aandoeningen. We kunnen ook zorgen voor de supplementatie van B-vitamines, vitamine K. De productie van maag- en darmvitamines uit gezonde voedingsmiddelen is ook belangrijk. U moet weten dat ontstekingen in de darmen ook kunnen worden veroorzaakt door een verarmde microflora in de darmen, wat bijgevolg tot darmkanker leidt.

Commensale bacteriën en op de juiste wijze geselecteerde probiotica hebben een belangrijke functie bij het ondermijnen van de darmbarrière, zodat ziekteverwekkende bacteriën en hun stofwisselingsproducten onze bloedsomloop niet bereiken. Goede bacteriën dragen bij tot het verminderen van infecties door het immuunsysteem te versterken, terwijl ze met slechte bacteriën strijden om voedingsstoffen en ruimte op het oppervlak van het slijmvlies. Commensale bacteriën leiden ook tot een verlaging van de pH-waarde in de darm door de productie van lactaat en korte-ketenzuren, die uitstekend geschikt zijn om ontstekingsbevorderende pathogene bacteriën te neutraliseren. Recentelijk komen steeds meer studies aan het licht waaruit blijkt dat de invloed van het microbioom zeer belangrijk is bij het vormen van verworven immuniteit tegen chronische ontsteking. Daarom zijn ontlastingstests, de juiste keuze van probiotica en een gezonde voeding belangrijk.

Anderzijds wordt een geringe bacteriële diversiteit in het maagdarmkanaal zeer vaak vastgesteld bij mensen met inflammatoire darmziekten. Dit leidt ook tot een verlies van beschermende functies, d.w.z. een onvermogen om vezels te fermenteren en een gebrek aan productie van belangrijke vetzuren met een korte keten, alsmede een slechter verloop van de ziekte. Ontsteking in de darmen is een ideale voedingsbodem voor ziekteverwekkende bacteriën, die de gezondheid niet ten goede komen en virale infecties veroorzaken.

In het geval van het cardiovasculaire systeem is de invloed van het microbioom tweeledig. De goede invloed ervan ligt in de regulering van het lipidogram, wat leidt tot een verhoging van het goede cholesterol HDL en een verlaging van de triglyceriden. Van Lactobacilli is bewezen dat het de slechte cholesterol uit de bloedvaten helpt verwijderen. Dit kan ook omgekeerd werken, want een teveel aan slechte bacteriën leidt tot de aanmaak van atherosclerotische plaque, die in de toekomst een hartaanval of beroerte kan veroorzaken.

Stofwisselingsstoornissen veroorzaakt door een gebrek aan goede bacteriën in de darm kunnen leiden tot de ontwikkeling van diabetes type II. Wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat darmbacteriën betrokken zijn bij het glucosemetabolisme. Bovendien is bewezen welke stammen verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van de ziekte en welke stammen de ziekte afremmen. Wat de gezondheid betreft, wordt de darmmicrobiota in verband gebracht met type II-diabetes als gevolg van glucosehomeostase en insulineresistentie in organen zoals lever, spieren en vet. De microbiota en zijn producten reguleren darmhormonen en enzymen die insulineresistentie afremmen en de suikertolerantie verbeteren.

Goede darmbacteriën hebben ook een invloed op reumatoïde artritis, omdat zij micro-organismen bevatten die het immuunsysteem beïnvloeden. Een verstoring van het evenwicht in de darmen leidt tot de ontwikkeling van vele ziekten, zelfs RA. Bij deze aandoening wordt ook de mondholte onderzocht op haar microflora en de rol daarvan bij de ontwikkeling van de ziekte. Studies hebben aangetoond dat dysbiose ook hier van groot belang is.

Het laatste besproken geval waarin bacteriën van groot belang zijn, zijn zwaarlijvigheid en overgewicht, die de gesel van de 21e eeuw vormen. Veel mensen hebben dysbiose, die wordt veroorzaakt door slechte voeding en een onaangepaste levensstijl. Dit leidt ook tot een ontregeling van het immuunsysteem, een veranderde regulering van de darmhormonen en ontstekingsbevorderende mechanismen. In dit geval is het de moeite waard om te zorgen voor een hoger energieverbruik en een dieet met weinig slechte vetten heeft een positief effect op de behandeling van zwaarlijvigheid.

Bibliografie: