Kruiden met geneeskrachtige eigenschappen – welke zijn het waard om in je keuken te hebben?
Bij de dagelijkse bereiding van voedsel worden veel voedingsmiddelen gebruikt om het uiteindelijke, bevredigende resultaat van een smakelijke en voedzame maaltijd te bereiken. Bij het koken is het de moeite waard om niet alleen te letten op de smaak van het eten zelf, maar ook op de calorische waarde en gezondheidsvoordelen. Dit kan worden bereikt door de juiste specerijen te gebruiken, zelfs exotische, waarvan er veel waardevolle medicinale eigenschappen hebben.
Contents
- 1 Wat is kruidengeneeskunde of fytotherapie?
- 2 Wat zijn de voordelen van het gebruik van kruiden en andere planten voor medicinale doeleinden?
- 3 Keukenkruiden – wat is hun basisverdeling?
- 4 Zijn er contra-indicaties voor het gebruik van specerijen?
- 5 Welke kruiden met medicinale werking zijn de moeite waard om in je keuken te hebben?
- 6 Welke andere kruiden hebben gezondheidsbevorderende effecten?
Wat is kruidengeneeskunde of fytotherapie?
Het eten van goed bereide, uitgebalanceerde maaltijden maakt het niet alleen gemakkelijker om een goed lichaamsgewicht te behouden en overgewicht en obesitas te bestrijden. Tegelijkertijd heeft wat we eten een enorme invloed op onze algemene gezondheid en het functioneren van vrijwel alle systemen en interne organen. Naast de selectie van basisingrediënten in de voeding, zijn het de kruiden die voor dergelijke positieve effecten kunnen zorgen en het gebruik ervan is een vorm van kruidengeneeskunde, ook bekend als fytotherapie.
Kruidenkunde is een vorm van alternatieve geneeskunde die al duizenden jaren over de hele wereld bekend is en wordt beoefend op basis van de helende eigenschappen van veel kruiden en planten. Het ontstond in het oude China en ontwikkelde zich ook in India, waar het een belangrijk onderdeel werd van het oude Indiase geneessysteem Ayurveda. Natuurlijk is het ook overgewaaid naar ons continent; kruiden werden al gebruikt door de oude Grieken en Romeinen en ook in het land van de Slaven.
Fytotherapie maakt volledig gebruik van de geschenken van de natuur die groeien in weiden , velden en tuinen. Het gebruik van kruiden, waaronder specerijen, is zeer breed en omvat niet alleen de keuken, waar ze een waardevolle toevoeging zijn aan gerechten, maar ook voedingssupplementen en cosmetica voor de dagelijkse lichaamsverzorging. Er worden zelfs scholen opgericht om de gespecialiseerde kennis te verschaffen die nodig is om de juiste kruiden te kiezen.De kennis die nodig is om de juiste kruiden te selecteren, de kruiden die schadelijk kunnen zijn te vermijden en er medicinale preparaten van te maken.
Wat zijn de voordelen van het gebruik van kruiden en andere planten voor medicinale doeleinden?
De voordelen van kruidengeneeskunde kunnen niet worden onderschat, het wordt steeds populairder en steeds meer mensen over de hele wereld keren terug naar traditionele methoden om voor hun gezondheid te zorgen. Specialisten op dit gebied benadrukken vooral de voordelen van fytotherapie, zoals
- de zachtere, minder invasieve effecten van kruiden in vergelijking met typische farmaceutische middelen;
- het lage niveau van toxiciteit en schadelijke verbindingen in de formulering, uiteraard met de juiste selectie;
- praktische afwezigheid van bijwerkingen in veel gevallen
- hoge beschikbaarheid, veel planten groeien algemeen in bossen, weiden of velden, en kunnen ook in de eigen tuin worden gekweekt;
- de veelzijdigheid van het gebruik, zowel inwendig in de vorm van infusies of voedingssupplementen als uitwendig in de vorm van kompressen, gels of zalven die op de huid worden aangebracht;
- de lage prijs, zowel van de kruiden zelf als van de verwerking ervan in gezondheidspreparaten.
Keukenkruiden – wat is hun basisverdeling?
Voordat we ingaan op een gedetailleerde beschrijving van enkele specerijen die volgens ons de moeite waard zijn om in de keuken te hebben, moeten we kijken naar de basisindeling van specerijen, die de uiteindelijke keuze gemakkelijker zal maken. Afhankelijk van hun herkomst is deze als volgt:
- kruidenspecerijen, zoals de naam al zegt, verkregen uit kruiden, voornamelijk hun bladeren, en omvatten bijvoorbeeld basilicum, oregano, marjolein en tijm;
- plantaardige kruiden, die worden gemaakt van gedroogde en vervolgens gemalen delen van groenten, zoals peterselie, wortelen of knoflook;
- specerijen, die gemaakt worden van gedroogde, gemalen wortels en andere delen van planten, meestal oosters, kruidnagel, vanille, kaneel, peper, gember;
- kruidenmengsels, die worden gemaakt door verschillende of meer ingrediënten met elkaar te mengen, zoals exotische currymengsels, die niet langer alleen populair zijn in India en het Verre Oosten, of Provençaalse kruiden.
Zijn er contra-indicaties voor het gebruik van specerijen?
Waarschijnlijk houdt iedereen van inheemse of exotische specerijen die de smaak van hun favoriete gerechten perfect versterken, maar helaas kan niet iedereen ze gebruiken. Voordat je een saus, salade of kip te veel op smaak brengt, moet je van tevoren rekening houden met medische contra-indicaties:
- moeilijk te reguleren hoge bloeddruk;
- aandoeningen van het spijsverteringsstelsel die ernstige spijsverteringsstoornissen veroorzaken, bijvoorbeeld maag- of twaalfvingerige darmzweren, gastro-oesofageale reflux;
- ontsteking van de slijmvliezen van het spijsverteringsstelsel;
- obstructie van de galwegen
- huidproblemen, gevoeligheid voor allergieën, irritaties of acne;
- borstvoeding; en kruiden kunnen in de eerste plaats schadelijk zijn voor de baby.
Tegelijkertijd mag niet worden vergeten dat sommige specerijen toch bijwerkingen kunnen veroorzaken, zodat ze met voorzichtigheid moeten worden gebruikt door gebruiken tijdens de zwangerschap en als ze niet zeker zijn van de effecten, moeten ze overleggen met hun zwangerschapsarts. Sommige specerijen hebben ook een wisselwerking met medicijnen, dus lees de bijsluiter van tevoren goed door.
Welke kruiden met medicinale werking zijn de moeite waard om in je keuken te hebben?
Het is niet eenvoudig om de juiste specerijen te kiezen die ook een gunstig effect hebben op je gezondheid, vooral als je ze koopt in de vorm van kant-en-klare mengsels. In dat geval moet je vooral letten op de samenstelling, die geen schadelijke stoffen mag bevatten, vooral geen mononatriumglutamaat met de aanduiding E 621. Het is het beste om individuele specerijen in je tuin of op je volkstuin te kweken om zeker te zijn van hun natuurlijkheid:
Knoflook (Allium sativum)
Waarschijnlijk het meest bekende en terecht een natuurlijk antibioticum genoemd. De werking wordt bepaald door de aanwezigheid van vitamine A, B-vitamines, thiamine (B1), riboflavine (B2), niacine (B3), vitamine C, aminozuren, flavonoïden, micronutriënten: chroom, kobalt, magnesium, nikkel, kalium en calcium. De eigenschappen van knoflook die als de belangrijkste voor de gezondheid beschouwd kunnen worden zijn:
- preventie en ondersteuning bij de behandeling van infecties van de bovenste en onderste luchtwegen;
- bescherming tegen hartaanvallen en beroertes dankzij de antistollingseigenschappen;
- ondersteuning van spijsverterings- en stofwisselingsprocessen;
- tegengaan van de ontwikkeling van gevaarlijke darmparasieten;
- verlaging van een te hoge bloeddruk en cholesterolgehalte in het bloed LDL;
- antibacteriële, antikanker en schimmelwerende effecten.
Zwarte peper (Piper nigrum)
Vooral geprezen vanwege de aanwezigheid van piperine in de buitenste schil van de zaadjes, een alkaloïde met een uitzonderlijk brede werking ter bevordering van een verzwakte gezondheid, ondersteund door kleine hoeveelheden andere voedingsstoffen. Piperine geeft deze kleine zwarte zaadjes hun eigenschappen:
- antioxidant, helpt vrije radicalen te verwijderen;
- anti-kanker en ontstekingsremmend;
- versterken de werking van het immuunsysteem;
- reguleren van spijsverteringsprocessen door het verhogen van de afscheiding van maagsappen;
- effectievere ontgifting van het lichaam en reiniging van onnodige stofwisselingsproducten;
- metabolisme stimuleren om de vetverbranding te vergemakkelijken.
Tijm (Thymi herba)
Vooral gebruikt als begeleiding bij vleesgerechten. Nog zo’n kruid waarvan de gezondheidsbevorderende eigenschappen het een plaatsje geven in het kruidenkastje van de keuken. Specialisten in kruidengeneeskunde en gezonde voeding benadrukken ook de voedingswaarden, waarvoorverantwoordelijk voor tymol, essentiële olie, vitamine C, B-vitamines, waaronder foliumzuur (B9), en de aanwezigheid van de mineralen zink, fosfor, magnesium, kalium, calcium en ijzer. Dankzij dit heeft tijm:
- een antibacteriële, ontstekingsremmende en antiseptische werking;
- versnelt het de reiniging van gifstoffen en andere schadelijke verbindingen;
- helpt het bij het genezen van keel- en neusinfecties door de slijmvorming te vergemakkelijken;
- verlicht hardnekkige hoest, vooral droge hoest;
- verbetert de spijsvertering, verlicht symptomen van veel aandoeningen van het spijsverteringsstelsel;
- versterkt verzwakt haar en hoofdhuid.
Basilicum (Ocimum basilicum)
Een van de twee populairste Italiaanse kruiden, zonder welke we ons bijvoorbeeld geen pizza of spaghetti kunnen voorstellen. Tot een paar honderd jaar geleden werd het beschouwd als een remedie voor bijna alle kwalen; dit is misschien overdreven, maar het is echt de moeite waard om te gebruiken en het lichaam zal de helende effecten snel waarderen. Basilicum bevat ook de hierboven genoemde vitaminen en mineralen, naast vitamine E, ook wel de “vitamine van de jeugd” genoemd, waardoor het helende eigenschappen heeft:
- verlicht spijsverteringsstoornissen, winderigheid en indigestie;
- een diastolisch en vochtafdrijvend effect;
- verlaagt de bloedsuikerspiegel, dus het is de moeite waard om het te gebruiken bij de preventie van diabetes;
- verbetert stofwisselingsprocessen en ontgifting van het lichaam;
- ontstekingsremmend, antibacterieel en versterking van het zenuwstelsel;
- versnelt de genezing van insectenbeten, zwellingen en zwellingen bij uitwendig gebruik.
Oregano (Origanum vulgare)
De tweede van de bekende Italiaanse specerijen, is niet minder populair, met een onderscheidende en unieke smaak. Het kan op dezelfde manier aan tomatensaus worden toegevoegd en voedingsdeskundigen benadrukken meer dan alleen de smaak. Oregano, ook wel bekend als gewone oregano, voorziet het lichaam van talloze actieve bestanddelen die de gezondheid versterken. Deze omvatten vitamine A, B (B1, B2, B3, B6 en B9), C, E en K, mangaan, koper, kalium, fenolzuren, waaronder chlorogeenzuur en rozemarijnzuur, flavonoïden, essentiële oliën, tymol en karwakrol, en de eigenschappen van oregano zijn hiervan afhankelijk:
- het verbeteren van de verteerbaarheid en vertering van voedsel;
- verhoging van de afscheiding van speeksel, maagsap en andere spijsverteringsenzymen;
- decongestivum, effectief op de spieren van de darmen, bronchiën en galwegen;
- diuretisch, antiarree en antibacterieel;
- reguleert de nierfunctie en urine-uitscheiding;
- verhoogt de slijmsecretie door slijmvliezen in het ademhalingssysteem.
Gember (Zingiber officinale)
De wortel van deze plant heeft veelzijdige toepassingen, zowel culinair als medicinaal, en de samenstelling is echt indrukwekkend. Gember is een rijke bron van vitamines die essentieel zijn voor de gezondheid, A, B1, B2, B9, C, zink, fosfor, kalium, calcium, ijzer, voedingsvezels. Even belangrijk is de aanwezigheid van unieke verbindingen zoals shogaol, zingiberol, gingerol, zinferol, en dankzij hen heeft gember actie:
- ontstekingsremmend, antimicrobieel en antioxidant;
- decongestivum en pijnstillend;
- regulering van de spijsvertering en spijsverteringsprocessen;
- verlaging van het “slechte” cholesterolgehalte LDL;
- verlicht symptomen van spijsverteringsstoornissen, constipatie en winderigheid;
- antistollingsmiddel en verbetert de bloedsomloop;
- antiseptisch, versnelt de genezing van wonden, irritaties en zweren.
Welke andere kruiden hebben gezondheidsbevorderende effecten?
De bovenstaande specerijen zijn natuurlijk onze subjectieve keuze. Iedereen heeft zeker zijn eigen favorieten die hij of zij graag gebruikt, en van de vele andere met geneeskrachtige eigenschappen kunnen we nog steeds aanraden:
- kaneel;
- pepermunt
- kerriemengsels;
- kruidnagel
- kurkuma
- kardemom;
- rozemarijn;
- fenegriek;
- Spaanse peper;
- koriander.