Kalium – belang voor het lichaam, bronnen, tekort en overmaat symptomen
Om goed te kunnen functioneren, heeft ons lichaam verschillende chemische verbindingen nodig, waarvan we sommige van nature produceren, terwijl andere uit externe bronnen moeten worden geleverd. Bovenal hebben we vitaminen van alle groepen nodig, die het functioneren van vele systemen en interne organen bepalen . Wat vaak over het hoofd wordt gezien is de aanvulling van even belangrijke mineralen, elementen zoals kalium, waarvan het belang hieronder nader wordt toegelicht.
Contents
- 1 Wat is kalium?
- 2 Wat is het belang van kalium voor het menselijk lichaam?
- 3 Hoeveel is de aanbevolen dagelijkse inname van kalium, afhankelijk van de leeftijd?
- 4 Wat betekent kaliumtekort in het bloed en welke symptomen levert het op?
- 5 Kan een teveel aan kalium in het bloed ook de gezondheid in gevaar brengen?
- 6 Hoe voorzien we het lichaam op natuurlijke wijze van kalium?
Wat is kalium?
Iedereen die op school scheikunde heeft gestudeerd, heeft zeker de naam kalium gehoord, want het is een van de belangrijkste natuurlijk voorkomende elementen voor het menselijk lichaam, naast natrium, zink, calcium en magnesium. In het Mendelejev-systeem wordt het aangeduid met een hoofdletter K behoort tot de zogenaamde macronutriënten, die onmisbaar zijn voor de menselijke gezondheid.
Qua chemische eigenschappen is het lithium, een licht alkalisch metaal van zilverwitte kleur, smeltend bij 63,25 graden Celsius, met een hoge chemische activiteit, dat reageert met water. Zijn meest voorkomende vorm is kaliumhydroxide, een bijtende stof, maar het wordt vooral gebruikt in de chemische of cosmetische industrie en in concentraties die geen gevaar voor de gezondheid opleveren.
Wat is het belang van kalium voor het menselijk lichaam?
De chemische basiseigenschappen van kalium zijn het weten waard, maar wij zijn meer geïnteresseerd in het belang dat het speelt in het menselijk lichaam en helpt bij het verzorgen van verschillende aspecten van de gezondheid. Omdat het een elektrolyt is, die in bijna elke cel van het lichaam voorkomt, heeft het vele belangrijke functies:
De elektrolytenbalans van het lichaam in stand houden.
Dit is mogelijk omdat het deel uitmaakt van de zogenaamde natrium-kaliumpomp; natrium vergroot het volume van het vocht in de lichaamscellen en het juiste kaliumgehalte helpt dit weer terug te brengen. Op die manier kan elke verstoring van de elektrolytenbalans worden tegengegaan, waardoor veel van de daardoor veroorzaakte stoornissen worden voorkomen.
De pH-waarde van de cellen regelen
Dat wil zeggen, het handhaven van hun zuur-base evenwicht, en elke verstoring van de zogenaamde homeostase verstoort automatisch het hele organisme. Dit leidt onder andere tot een gevaarlijke verhoging van de kaliumconcentratie in het bloedserum, d.w.z. hyperkaliëmie, waardoor hartstoornissen ontstaan die zelfs levensbedreigend kunnen zijn.
Verhoogde spierspanning
Zo hard nodig, bijvoorbeeld voor dagelijkse lichaamsbeweging, een portie lichaamsbeweging in de buitenlucht om overgewicht en obesitas te voorkomen. Door de spieren te voorzien van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid kalium wordt hun werk effectief ondersteund, en ze zijn ook actief betrokken bij de productie van eiwitten waaruit het spierweefsel bestaat. Een tekort aan kalium in de spieren wordt vrijwel onmiddellijk opgemerkt in de vorm van pijnlijke krampen.
Ondersteuning van het zenuwstelsel
De aanwezigheid van kaliumionen in het menselijk lichaam ondersteunt de werking van het zenuwstelsel en de hersenen, en verbetert de geleiding van zenuwimpulsen. Tegelijkertijd heeft het een gunstig effect op onze concentratie, ons geheugen, ons leervermogen en de assimilatie van grote hoeveelheden nieuwe informatie.
Ondersteuning van het hart en de bloedsomloop
Het menselijk hart en andere delen van de bloedsomloop kunnen ook niet zonder de juiste dagelijkse aanbevolen doses kalium. In het geval van het hart zorgt kalium ervoor dat het de energie krijgt die het nodig heeft om te functioneren, d.w.z. jarenlang ononderbroken te kloppen. In het geval van het hart- en vaatstelsel gaat kalium het uiterst gevaarlijke fenomeen van de aggregatie van bloedplaatjes tegen, dat in extreme gevallen kan leiden tot de vorming van een “bloedklonter” in het bloed. bloedplaatjes, wat in extreme gevallen kan leiden tot een verhoogd risico op levensbedreigende bloedstolsels of atherosclerose.
Andere vermeldenswaardige effecten van kalium
Natuurlijk is dit niet het enige effect van kalium dat onze aandacht verdient; kaliumhoudende preparaten worden ook gebruikt bij:
- nierstoornissen als gevolg van een abnormale waterhuishouding, die kalium ook helpt reguleren;
- verhoogde kans op niersteenvorming;
- regulering van de insulinesecretie, zodat dit element kan worden gebruikt als een belangrijk element in de preventie van diabetes;
- botontkalking en osteoporose; hier voorkomt kalium de urine-uitscheiding van te veel calcium.
Hoeveel is de aanbevolen dagelijkse inname van kalium, afhankelijk van de leeftijd?
Voor zover het gebruik van dit element het menselijk lichaam ten goede moet komen in termen van gezondheid, dient het te worden toegediend in strikt leeftijdsafhankelijke doses, die door specialisten als volgt worden gedefinieerd en er als volgt uitzien
- kinderen tot 3 jaar – 3000 mg;
- kinderen van 4 tot 8 jaar – 3800 mg;
- kinderen en adolescenten van 9 tot 18 jaar – 4500 mg;
- volwassenen ouder dan 18 jaar – 4500 mg;
- zwangere vrouwen – 4700 mg;
- zogende vrouwen – 5100 mg.
Wat betekent kaliumtekort in het bloed en welke symptomen levert het op?
De hierboven vermelde dagelijkse kaliuminname is de moeite waard om in acht te nemen om jarenlang van een goede gezondheid te kunnen genieten. Helaas is dit om verschillende redenen niet altijd mogelijk, en in de meeste gevallen is een tekort aan dit waardevolle element te wijten aan onze eigen nalatigheid, vooral veroorzaakt door factoren als
- een te arm, slecht uitgebalanceerd dieet, met een tekort aan vele voedingsstoffen, vitamine A, B-vitaminen, ascorbinezuur en natuurlijk kalium;
- zware lichamelijke inspanning;
- overvloedig zweten met als gevolg overmatige kaliumafscheiding via de huid;
- de hierboven beschreven elektrolytische storingen;
- infecties in het spijsverteringskanaal die zich uiten in ernstige diarree of braken, waardoor kalium samen met water wordt verwijderd;
- ernstige stress, vooral langdurige stress, die vrijwel het gehele organisme ontregelt en ook een sterke daling van het vitamine- en mineralengehalte veroorzaakt;
- gebruik van bepaalde groepen geneesmiddelen, diuretica of glucocorticosteroïden, waarvan vele sterke diuretische eigenschappen hebben.
Kaliumtekort draagt de wetenschappelijke naam hypokaliëmie, bestaande uit een daling van het serumnormaal van 3,5 – 5 mmol/l en we kunnen het onderverdelen in verschillende stadia:
- lichte hypokaliëmie: 3,5 – 3,0 mmol/l;
- matige hypokaliëmie: 3,0 – 2,5 mmol/l;
- ernstige hypokaliëmie: minder dan 2,5 mmol/l.
Bij een relatief mild kaliumtekort kan dit vrijwel zonder symptomen verlopen. Als het tekort echter toeneemt, zal de hypokaliëmie overgaan in een matige of ernstige fase , met duidelijke symptomen als:
- toenemende neurologische stoornissen, verzwakking van reflexen, sensaties van tintelingen en gevoelloosheid van de huid, hyperactiviteit, afwijkingen van het zenuwstelsel;
- verzwakking van de spierkracht, die in veel gevallen ook geleidelijk leidt tot afbraak van spierweefsel, d.w.z. rhabdomyolyse, en invloed heeft op de fysieke prestaties en het uithoudingsvermogen;
- een verhoogde kans op darmobstructie doordat een tekort aan kalium een oorzaak kan worden van pijnlijke constipatie;
- onregelmatigheid van de hartspier, vooral ventriculaire tachycardie, d.w.z. de mogelijkheid van hartritmestoornissen, soms zelfs eindigend in een hartaanval;
- toenemende moeilijkheden bij het plassen die, indien niet tegengegaan, leiden tot volledige urineretentie.
Kan een teveel aan kalium in het bloed ook de gezondheid in gevaar brengen?
Niet alleen een tekort, maar ook een teveel aan kalium , een aandoening die door deskundigen hyperkaliëmie wordt genoemd, kan een bedreiging vormen voor de gezondheid en in extreme gevallen zelfs voor het leven. Net als hypokaliëmie wordt ook het omgekeerde, hyperkaliëmie, in drie stadia verdeeld, afhankelijk van de hoeveelheid van dit element in het bloedserum:
- milde hyperkaliëmie: 5,6-6,5 mmol/l;
- matige hyperkaliëmie: 6,6-7,5 mmol/l;
- ernstige hyperkaliëmie: meer dan 7,5 mmol/l.
Specialisten noemen als belangrijkste oorzaken van deze aandoening:
- een nierziekte, waardoor de uitscheiding van overtollig kalium in de urine aanzienlijk wordt bemoeilijkt en het element zich in gestaag toenemende hoeveelheden begint op te hopen;
- een teveel aan kalium in een onevenwichtige voeding, consumptie van te veel producten die kalium bevatten;
- problemen met het juiste transport van kalium in de lichaamscellen;
- inname van geneesmiddelen en preparaten die het kaliumgehalte kunnen verhogen;
- aandoeningen waarbij te veel kalium uit de cellen vrijkomt, zoals sepsis.
De symptomen van een teveel aan kalium in het bloed zijn even ernstig en mogen zeker niet worden onderschat. Zodra ze optreden, moeten we onmiddellijk contact opnemen met een specialist, en onze verdenkingen moeten vooral worden gewekt door
- een gevoel van zwakte dat ons al lange tijd vergezelt;
- een gevoel van kortademigheid, dat vaak gepaard gaat met kortademigheid;
- een gevoel van verwarring en desoriëntatie
- stuiptrekkingen;
- overmatige vermoeidheid, zelfs na relatief lichte lichamelijke inspanning;
- storingen in het hartritme, meestal bradycardie of ventriculaire fibrillatie, en cardiovasculaire problemen veroorzaakt door een teveel aan kalium zijn ook duidelijk bij de EKG test;
- in extreme gevallen, volledige stopzetting van de bloedsomloop;
- verzwakking van de zogenaamde peesreflexen, die gewoonlijk door een neuroloog met een hamer worden onderzocht;
- abnormale gewaarwordingen in de ledematen, een tintelend of gevoelloos gevoel, bekend als paresthesie.
Hoe voorzien we het lichaam op natuurlijke wijze van kalium?
Zoals uit de bovenstaande voorbeelden blijkt, is kalium inderdaad een van de belangrijkste elementen, en een tekort of teveel aan kalium heeft onmiddellijke negatieve gevolgen voor de gezondheid. Daarom is het altijd nodig om de aanbevolen niveaus te handhaven, wat we gewoonlijk doen door verschillende kaliumsupplementen te nemen. Het is echter beter om het op een natuurlijke manier aan het lichaam te geven, samen met voedingsmiddelen als:
- visvlees, vooral zeevis, makreel, kabeljauw of heilbot;
- vlees, gevogelte, rund- en varkensvlees;
- graanproducten, boekweitgrutten, haver- of gerstvlokken, zemelen, volkorenbrood
- zuivelproducten;
- kippeneieren;
- gerookte producten, vis en vlees;
- gedroogd fruit, appelen, pruimen, vijgen, dadels, sultana’s;
- vers fruit, appelen, bananen, sinaasappelen, perziken, aalbessen, frambozen, druiven;
- peulvruchten, droge bonen en erwten;
- verse groenten, tomaten, aardappelen, rode bieten, spinazie, wortelen, witte kool;
- verse en gedroogde paddestoelen.
Als uit tests blijkt dat er te veel kalium in ons lichaam zit en dat we mogelijk risico lopen op verschillende stadia van hyperkaliëmie, is het meestal voldoende om de inname van de bovengenoemde voedselgroepen te verminderen om het kaliumgehalte gelijk te trekken. Natuurlijk is het raadzaam uw arts te raadplegen over deze beslissing, want alleen hij of zij kan goed vaststellen wat de werkelijke oorzaken zijn van het teveel of tekort aan dit element en zo nodig een passende behandeling voorstellen.
Bronnen:
- https://www.healthline.com/health/potassium
- https://www.healthline.com/nutrition/potassium-deficiency-symptoms
- https://www.healthline.com/health/high-potassium-hyperkalemia
- https://www.healthline.com/health/high-and-low-potassium-foods
- https://www.healthline.com/nutrition/high-potassium-foods
- https://www.healthline.com/nutrition/foods-loaded-with-potassium