IJzer – belang voor de gezondheid, gevolgen van een tekort en een teveel aan ijzer
Van de vele stoffen die essentieel zijn voor onze gezondheid, zijn vitaminen en mineralen de belangrijkste. Wat deze laatste betreft, kunnen we niet zonder ijzer. Alle tekorten van dit element moeten onmiddellijk worden aangevuld om veel gezondheidscomplicaties te voorkomen, de ontwikkeling van ernstige ziekten die het functioneren van bijna het hele organisme bedreigen.
Contents
- 1 Wat is ijzer en waar komt het voor in het menselijk lichaam?
- 2 Waar vinden we het meest natuurlijke ijzer?
- 3 Hoeveel is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid ijzer voor kinderen en volwassenen?
- 4 Wat zijn de symptomen en negatieve effecten van een tekort of teveel aan ijzer?
- 5 Hoe belangrijk is ijzer voor onze gezondheid?
Wat is ijzer en waar komt het voor in het menselijk lichaam?
IJzer, in het Periodiek Systeem aangeduid met Fe, dat we regelmatig moeten aanvullen, behoort tot een grote groep minerale elementen. Helaas komt het in het menselijk lichaam voor in kleine sporenhoeveelheden, naar schatting maximaal 3-4 gram. Het grootste deel van dit element zit in hemoglobine, bijna 70 procent; ongeveer 10 procent zit in myoglobine, een eiwit dat in spieren voorkomt.
Het zit ook in andere eiwitten en in sommige enzymen die zonder ijzer hun functie niet zouden kunnen vervullen. Een behoorlijke hoeveelheid ijzer zit ook in het beenmerg, interne organen, milt en lever, en spierweefsel. Aangevoerd uit externe bronnen wordt het op deze plaatsen opgeslagen en gebruikt in vele processen in ons lichaam. Er zijn twee basissoorten ijzer:
- haem ijzer, waarvan de bron dierlijke producten zijn;
- non-haem ijzer, dat geleverd wordt door plantaardige producten.
Waar vinden we het meest natuurlijke ijzer?
Een van de gebruikelijke manieren om ijzer aan te vullen is het goed samenstellen van een dieet met voedingsmiddelen die dit element bevatten. Het meeste ijzer zit in de volgende producten:
- orgaanvlees, lever, varkensvlees, gevogelte, rundvlees, nieren;
- populaire bloedworst, waarvan een van de ingrediënten varkensbloed is;
- vis, vooral zeevis, tonijn, makreel, haring en sardines, zowel vers als verwerkt, bijvoorbeeld in olie, tomaten of gerookt;
- graanproducten, bij voorkeur volkoren, gort, vooral gierst, tarwezemelen, volkorenpasta, volkorenbrood, granen zoals haver;
- peulvruchten, bijvoorbeeld bonen, linzen en kikkererwten;
- groenten, peterselie, bieten, spruitjes, spinazie, aardappelen en broccoli;
- fruit, abrikozen, pruimen, vers en gedroogd, appels en bessen;
- pompoenpitten, maanzaad en zonnebloempitten;
- cacaobonen en daaruit vervaardigde pure chocolade
- noten, vooral pistaches
- eidooiers;
- specerijen en kruiden, kurkuma, salie, fenegriek en komijn.
Hoeveel is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid ijzer voor kinderen en volwassenen?
De aard van de werking van het menselijk lichaam betekent dat het niet in staat is al het ijzer te absorberen dat wij het met de bovengenoemde producten toedienen. We absorberen slechts ongeveer 10% en de rest wordt helaas uitgescheiden. Er zijn een aantal verbindingen die de opname van ijzer aanzienlijk belemmeren , ze zitten in tal van producten die we dagelijks consumeren, zoals koffie en thee, onder invloed van het calcium, magnesium en zink dat ze bevatten.
Andere zijn fytaten, die in sommige peulvruchten voorkomen, en polyfenolen, die onder meer in groene thee voorkomen. Het is ook belangrijk dat u de bijsluiters van de geneesmiddelen die u gebruikt zorgvuldig leest. De ijzeropname kan worden belemmerd door magnesiumsupplementen, populaire maagzuurremmers en sommige antibiotica.
Daarom is het zo belangrijk om het tekort ervan aan te vullen in zorgvuldig gekozen doses, afhankelijk van geslacht en leeftijd, die specialisten aanbevelen zijn:
Kinderen:
- tot 5 maanden oud – 0,3 mg;
- van 6 maanden tot 1 jaar – 11 mg;
- van 1 tot 3 jaar – 7 mg;
- 4 tot 12 jaar – 10 mg.
Adolescenten:
- meisjes van 13 tot 18 jaar – 12 mg;
- jongens van 13 tot 18 jaar – 15 mg.
Volwassen vrouwen:
- 18 tot 50 jaar – 18 mg;
- 50 jaar en ouder – 10 mg;
- zwangere vrouwen – 27 mg;
- vrouwen die borstvoeding geven – 10 mg.
Volwassen mannen:
- 18 jaar en ouder – 10 mg.
Wat zijn de symptomen en negatieve effecten van een tekort of teveel aan ijzer?
Zoals met elke andere stof die nodig is voor de goede werking van ons lichaam, moeten we ook voor ijzer de aanbevolen doses in acht nemen. Als we het niet in de juiste hoeveelheid verstrekken of het aanzienlijk overschrijden, moeten we rekening houden met bepaalde gevolgen voor de gezondheid.
IJzertekort
Veruit de meest voorkomende, en degenen die het meeste risico lopen op een ijzertekort zijn zwangere vrouwen, kinderen, ouderen, wedstrijdsporters, mensen die grote hoeveelheden bloed hebben verloren , bv. door een ongeval of een operatie, mensen met een geschiedenis van ijzertekort, mensen die bloed hebben verloren, of mensen die een ijzertekort hebben gehad. Het is heel moeilijk om de eerste tekorten aan ijzer op te merken . Het is heel moeilijk om de eerste tekorten van dit belangrijke element op te merken, omdat het lichaam het aanvult uit de kleine reserves die zich in de eerder genoemde delen van het lichaam hebben opgebouwd. Helaas raken deze snel uitgeput en beginnen we de alarmerende symptomen van ijzertekort te voelen:
- een voortdurend gevoel van vermoeidheid, ondanks de aanbevolen hoeveelheid rust;
- slaperigheid en zwakte, waardoor het zeer moeilijk wordt om normaal te functioneren;
- een gevoel van benauwdheid en kortademigheid;
- hartkloppingen, of een versnelde hartslag;
- verhoogde hartslag;
- frequente bloedneuzen
- een grotere neiging tot blauwe plekken dan gewoonlijk;
- gebrek aan eetlust;
- koude voeten en handen
- broos en breekbaar haar en nagels;
- een bleke huid die haar natuurlijke elasticiteit verliest, wat kan worden hersteld met het ijzerhoudende Revamin Stretch Mark-serum;
- blauwe plekken en donkere kringen onder de ogen;
- problemen met geheugen en concentratie;
- hoofdpijn en duizeligheid.
Er zijn vele oorzaken van ijzertekort, maar het komt het meest voor bij mensen die geen aandacht besteden aan goede voeding, die in twee groepen kunnen worden verdeeld. In de eerste wordt het dieet gedomineerd door alles wat ongezond is, fastfood of sterk bewerkt voedsel, wat ook overgewicht en obesitas veroorzaakt. De tweede groep zijn liefhebbers van radicale diëten, methoden om af te vallen die tekorten veroorzaken in belangrijke voedingsstoffen, waaronder ijzer.
Overmatig ijzer
De tweede situatie die zich kan voordoen, die eveneens wijst op afwijkingen, is de overmatige ophoping van ijzer, voornamelijk in de lever. De symptomen daarvan zijn op veel punten vergelijkbaar met een tekort, waarvan de meest kenmerkende zijn:
- koorts, in sommige gevallen oplopend tot 38-39 graden;
- chronische vermoeidheid;
- slaapproblemen, die kunnen leiden tot slapeloosheid;
- maagproblemen, braken en misselijkheid;
- snel gewichtsverlies;
- verminderde eetlust;
- verandering van huidskleur;
- verminderde genezing van wonden, als gevolg van bloedstollingsstoornissen;
- oorsuizingen;
- donkere kringen voor de ogen;
- gewrichtspijnen;
- verminderd libido;
- onregelmatige menstruatie;
- verlies van hoofdhaar.
Wat de oorzaken van ijzeroverschotten betreft, noemen specialisten er twee in het bijzonder. De eerste is wederom slechte voeding en de tweede is hemochromatose, een ernstige stofwisselingsziekte. Deze veroorzaakt een verhoogde absorptie van het ijzer dat wij via de voeding binnenkrijgen door een slecht functionerende spijsvertering en is zeer moeilijk vast te stellen.
Hoe belangrijk is ijzer voor onze gezondheid?
Het belang van ijzer voor de gezondheid mag niet worden onderschat, tenzij we onszelf willen blootstellen aan de hierboven beschreven kwalen en ziekten die worden veroorzaakt door een gebrek aan of een teveel aan ijzer. Wanneer het in de juiste doses wordt opgenomen, vervult het een aantal uiterst belangrijke functies, waarvan het bijzonder de moeite waard is deze te benadrukken:
Versterking van het verzwakte immuunsysteem
Onze natuurlijke beschermingsbarrière tegen het ontstaan van infecties, ontstekingen en min of meer ernstige ziekten. Elk ijzertekort verzwakt onmiddellijk deze barrière, waardoor het lichaam vatbaarder wordt voor met name bacteriële infecties, en een adequate hoeveelheid bevordert een verhoogde productie van immuuncellen.
Deelname aan de productie van rode bloedcellen
Een van de belangrijkste taken van ijzer in het menselijk lichaam is deelname aan de vorming van erytrocyten, ofwel rode bloedcellen. Zonder dit element zou het niet mogelijk zijn hem te produceren, een eiwit dat een belangrijk bestanddeel is van hemoglobine, dat mede de erytrocyten vormt en verantwoordelijk is voor het binden van zuurstofmoleculen en het transport daarvan naar elke cel in het lichaam. IJzertekort veroorzaakt een onmiddellijke afname van het aantal rode bloedcellen en tegelijkertijd van hemoglobine, wat kan leiden tot de ontwikkeling van microcytaire anemie, beter bekend als bloedarmoede.
Ondersteuning van metabolische processen
Metabolisme, beter bekend als stofwisseling, is een complex proces in de cellen waarmee energie kan worden verkregen door een stof om te zetten in een andere. Overtollig lichaamsvet, bijvoorbeeld, kan worden gebruikt als energie en, als het metabolisme correct wordt uitgevoerd, kan het snel worden verbrand om overgewicht en obesitas te voorkomen.
Een van de ingrediënten die dit mogelijk maken is ijzer, dat nodig is voor de synthese van verschillende enzymen die de stofwisseling effectief ondersteunen. Het is ook betrokken bij de productie van serotonine, bekend als het “gelukshormoon”, dat ons helpt stress te beheersen, en van de verbindingenDe schildklier is verantwoordelijk voor de productie van thyroxine, triiodothyronine en calcitonine, allemaal belangrijk voor een goede gezondheid.
Gunstige effecten op het zenuwstelsel
Dit is een ander systeem in het menselijk lichaam dat niet zonder adequate doses ijzer kan, waardoor het aanzienlijk beter werkt. Het vervoegt de rangen van andere verbindingen die ons in staat stellen lange tijd te genieten van volledige intellectuele capaciteiten vooral een uitstekend geheugen en concentratievermogen, waardoor we de moeilijkste mentale taken aankunnen.
Versterking van de gezondheid van haar en huid
IJzertekorten hebben ook gevolgen voor de gezondheid en het uiterlijk van ons haar en onze huid. Als niet aan de behoefte aan ijzer wordt voldaan, wordt de haarstructuur verzwakt en wordt het haar dun, breekbaar, broos en valt het uiteindelijk in grote hoeveelheden uit. Wat de huid betreft: zonder ijzer wordt deze grijs, overmatig droog, verliest haar natuurlijke kleur, is meer vatbaar voor irritatie en het ontstaan van huidlaesies, zoals acne. Als krachtige antioxidant helpt ijzer ook bij het verwijderen van vrije radicalen die de huid sneller doen verouderen.
Bronnen:
- https://www.healthline.com/health/iron-infusion
- https://www.healthline.com/health/pregnancy/iron-rich-foods-for-pregnancy
- https://www.healthline.com/nutrition/healthy-iron-rich-foods