Alopecia areata – oorzaken, symptomen en behandeling
Tekst bijgewerkt op 31.03.2021
Versnelde en vaak moeilijk te beheersen haaruitval, die vooral de hoofdhuid treft, is een ernstig probleem van zowel medische als cosmetische aard. Steeds meer mensen krijgen ermee te maken, ongeacht leeftijd of geslacht, helaas ook bij steeds jongere mensen, we hebben er zelfs mee te maken bij personen tussen de 20 en 30 jaar. Er zijn vele varianten van deze ernstige ziekte, die algemeen bekend staat als alopecia, en een van de lastigste en tegelijkertijd moeilijkst te behandelen is, is alopecia areata. De karakteristieke symptomen ervan mogen niet over het hoofd worden gezien of onderschat. Ze veranderen het uiterlijk bijna volledig en veroorzaken niet alleen lichamelijk maar ook geestelijk leed, met zelfs ernstige depressies tot gevolg.
Contents
Wat is alopecia areata
Alopecia areata, bekend onder de Latijnse naam alopecia areata, is een ernstige aandoening van de hoofdhuid. Het verloop van de ziekte veroorzaakt ontstekingen rond de haarfollikel, waardoor deze beschadigd raakt, wat ook kan leiden tot de volledige vernietiging ervan, wat de oorzaak is van overmatig haarverlies. Dit type alopecia treft zowel mannen als vrouwen en is een relatief ongewoon type, dat naar schatting slechts in 2 procent van alle gevallen voorkomt.
Dit betekent echter niet dat het volledig moet worden verwaarloosd, het is beter om het te voorkomen bij de allereerste symptomen, die vaak kunnen worden waargenomen, zelfs bij kinderen zo jong als een paar jaar oud. Als dit niet snel genoeg wordt gediagnosticeerd en behandeld, leidt het tot een volledig en meestal onomkeerbaar verlies van het haar.
Wat zijn de oorzaken van deze ontstekingsziekte
De oorzaken van alopecia areata zijn uiterst moeilijk aan te wijzen, maar in de meeste gevallen zijn artsen van mening dat een disfunctie van het immuunsysteem verantwoordelijk is. Het immuunsysteem begint de eigen cellen aan te vallen, waaronder de huid, wat leidt tot ontsteking van de haarfollikels, verzwakking van de haarbasis zelf en, als gevolg daarvan, haaruitval.
Daarom is het veilig dit type alopecia te beschouwen als een auto-immuunziekte, maar het wordt niet alleen veroorzaakt door een defect immuunsysteem. Specialisten, vooral dermatologen, noemen ook andere oorzaken, die zijn:
- genetische factoren, erfelijke neigingen tot dergelijk haarverlies, die tussen 10 en 20 procent van alle gevallen kunnen betreffen, ook betreffende de neiging tot folliculitis;
- psychosomatische stoornissen en aanverwante aandoeningen. Deze alopecia gaat vaak gepaard met ernstige stress, die ook een vernietigend effect heeft op de haarfollikels. Langdurige nerveuze spanning verzwakt de gezondheid van het hele organisme, en een van de symptomen daarvan is de vorming van karakteristieke ontstekingshaarden, plaatsen van waaruit grote hoeveelheden haar snel beginnen uit te vallen;
- hygiënische verwaarlozing van de hoofdhuid, onregelmatig wassen van de huid of gebruik van ongeschikte cosmetica, vol ingrediënten die de natuurlijke pH van de huid verstoren, wat ook roodheid en irritatie kan veroorzaken, eindigend in de ontwikkeling van ontstekingen;
- Hormonale stoornissen, die meestal voorkomen bij zwangere vrouwen of vrouwen in de menopauze en het gebrek in het lichaam aan bepaalde voedingsstoffen die de gezondheid van huid en haar bevorderen, zoals zink;
- problemen met de bloedsomloop die leiden tot hypoxie van de huid, wat snel leidt tot stoornissen in alle drie de cycli van de haargroei, d.w.z. anageen, wanneer het haar actief groeit, catageen, een overgangsfase waarin het haar langzaam begint af te sterven, en telogeen, wanneer het haar niet meer groeit en de lege haarfollikels tot rust komen en zich regenereren;
- co-morbiditeiten, waaronder auto-immuunziekten, waarvan huidziekten zoals vitiligo en zelfs eenvoudige onbehandelde acne als eerste moeten worden genoemd. Een veel grotere bedreiging voor het haar vormen echter andere aandoeningen, zoals thyreoïditis, hyperthyreoïdie, hypothyreoïdie of de bijzonder gevaarlijke ziekte Hashimoto. Haaruitval kan ook worden veroorzaakt door lupus erythematosus, diabetes type 1, reumatoïde artritis, alsmede ontstekingsziekten van het spijsverteringsstelsel, met name de dikke darm;
- overgevoeligheid voor andere externe factoren, waaronder atmosferische of door allergieën veroorzaakte factoren, waaronder voedselallergie
- infecties van bacteriële aard, onder meer veroorzaakt door stafylokokken, streptokokken, of door bacteriën die ziekten kunnen veroorzaken waarvan het symptoom ook kaalheid is, zoals huidtuberculose, syfilis en gonorroe.
De meest voorkomende soorten ziekte
Bij het zien van mensen die aan deze aandoening lijden, kan men ten onrechte de indruk krijgen dat er slechts één variant van deze uiterst lastige ziekte bestaat. In werkelijkheid zijn er echter verschillende soorten, en de meest voorkomende zijn:
- totale alopeciaareata, die, zoals de naam al aangeeft, het gehele hoofdoppervlak bedekt en leidt tot volledig haarverlies, dat echter in andere delen van het lichaam blijft;
- maligne alopecia areata, de ernstigste vorm van de ziekte, die net als alle andere begint met de vorming van kleine haaruitvalplekjes. Deze gebieden worden geleidelijk groter en er treedt totale kaalheid op, met het verschil met de totale variëteit dat het haar, ondanks behandeling, niet teruggroeit en het verlies meestal permanent is;
- alopecia areata simplex, waarbij het ziekteverloop leidt tot de vorming van de bovengenoemde ovale of cirkelvormige haarden van alopecia, die al dan niet in elkaar overgaan of zich aaneenrijgen;
- gegeneraliseerde alopecia areata, een andere uiterst lastige variant, waarbij niet alleen het haar op het hoofd geleidelijk aan verloren gaat, maar ook de wenkbrauwen en wimpers, en vaak ook het haar op andere delen van het lichaam, bijvoorbeeld in de intieme zone of onder de armen;
- Diffusealopecia areata, waarbij de individuele haaruitval zeer snel samenklontert en het hele hoofd bedekt;
- alopecia areatanodularis, ook wel alopecia areata peripheralis genoemd, waarbij kale plekken vooral aan de randen van de hoofdhuid ontstaan, in de frontale, temporale en occipitale gebieden. In het geval van alopecia areata gaat bijna honderd procent van het haar verloren en blijven er alleen op de kruin van het hoofd nog kleine klontjes haar over.
Andere criteria voor de classificatie van alopecia areata
De bovenstaande criteria voor de classificatie van alopecia areata zijn niet de enige die beschikbaar zijn. Er bestaat ook een classificatie op basis van de duur van de ziekte, ontwikkeld door de Japanse arts T. Ikeda, die de ziekte in de volgende vier categorieën heeft ingedeeld:
1. alopecia areata vulgaris
Kenmerkend voor deze ziekte is het zeer snelle verloop, het ontstaan van grote aantallen kale plekken op de huid, die meestal even snel en spontaan verdwijnen.
2. atopische alopecia areata
Zoals de naam al zegt, gaat het heel vaak gepaard met een andere gevaarlijke ziekte, atopische dermatitis. De kale plekken kunnen een groot deel van het hoofd bedekken en zijn ook veel moeilijker te behandelen.
4. hypertrichosis albicans
Even moeilijk te controleren als in het tweede punt, en in het ernstige verloop clusteren de alopecia areata zich, wat het moeilijk maakt de juiste behandeling te kiezen.
5 Gecombineerde alopecia areata
Dit type ziekte houdt gewoonlijk rechtstreeks verband met de hierboven beschreven auto-immuunziekten, vooral die welke de schildklier en andere endocriene klieren aantasten, waarvan de slechte werking het gehele hormonale evenwicht van het lichaam kan verstoren.
De meest kenmerkende symptomen van alopecia areata
De symptomen van alopecia areata zijn zo kenmerkend dat ze echt moeilijk te missen en te verwarren zijn met andere vormen van deze ziekte. Zoals reeds gezegd, kunnen de eerste symptomen al worden waargenomen bij kinderen van enkele jaren oud, en als ze zich voordoen, moeten ze onmiddellijk worden behandeld door het kind naar een dermatoloog te brengen. We moetenons zorgen maken over
- kleine alopeciaplekken, ronde of ovale gebieden, waaruit het haar in snel tempo begint uit te vallen, en de vlekken zelf verspreiden zich vaak, worden groter en gaan in elkaar over;
- het verschijnen van zogenaamde “uitroeptekens” aan de randen van deze haarvaatjes, d.w.z. korte, harde, slechts enkele millimeters lange stukjes haar die eruit zien alsof ze krom zijn geknipt;
- jeuk van de huid op de getroffen plaatsen zonder andere tekenen van ontsteking, irritatie of roodheid
- symptomen van psychische aard, die gepaard gaan met een verslechtering van het psychisch welzijn, een afname van het gevoel van eigenwaarde en een toenemend gevoel van schaamte, waardoor het moeilijk en in veel gevallen zelfs onmogelijk wordt om normaal te functioneren in de samenleving. Dit leidt tot toenemende stress, en zelfs tot de genoemde depressie, een toestand die voor de patiënt al levensbedreigend kan zijn;
- Veranderingen aan de nagels, die bij tot 60% van de patiënten voorkomen, zich uiten in dwarse groeven op de nagelplaat, de zogenaamde Beau-lijnen, broosheid van de nagelplaat, verdikking ervan, en in ernstige gevallen van de ziekte zelfs het afvallen ervan;
- symptomen van gezichtsstoornissen, bijvoorbeeld progressieve cataract, d.w.z. vertroebeling van de lens, die gelukkig zeer zelden voorkomt.
De meest voorkomende behandelingsmethoden van alopecia areata
Rekening houdend met andere vormen van kaalheid, kan men gerust stellen dat alopecia areata een van de moeilijkst te behandelen is. Dit is onder meer te wijten aan problemen bij het vaststellen van de oorzaak van de ziekte, waardoor het moeilijk is de juiste diagnose te stellen om de meest doeltreffende behandelingsmethode te kiezen. Een bezoek aan de dermatoloog is echter een must, u mag het niet vermijden en uzelf behandelen, want u kunt de conditie van uw haar nog slechter maken, niet beter . Alleen een arts is in staat afzonderlijke, vaak schijnbaar niet met elkaar verband houdende symptomen correct te identificeren en tot één geheel te combineren, waardoor de juiste diagnosewordt gesteld.
De eerste stap is altijd een visuele controle, een onderzoek van de hoofdhuid, het haar en de nagels van de patiënt op de hierboven vermelde symptomen. Een histopathologisch onderzoek van een afgenomen huidfragment, een laboratoriumonderzoek dat wordt gebruikt bij het vermoeden van auto-immuunziekten, kan ook worden toegepast. Nuttig en o.a. toegepast door trichologen is het onderzoek met een dermoscoop, d.w.z. een apparaat dat bij sterke vergroting de huid in de buurt van de haarfollikels, de follikels zelf en de structuur van het haar laat zien. Alleen op basis daarvan kiest hij de middelen die hij voor de behandeling zal gebruiken, en er zijn er vele, zowel van natuurlijke als van kunstmatige oorsprong, en ook verschillende behandelingen.
Wat werkt bij het verlichten van de symptomen en het behandelen van alopecia areata:
- immunosuppressieve middelen zoals corticosteroïden, oraal toegediend in de vorm van tabletten, of plaatselijk, in de vorm van crèmes en zalven die rechtstreeks op de onbehaarde huid worden aangebracht;
- minoxidil, ook geschikt voor de behandeling van alopecia androgenetica, aanvankelijk alleen gebruikt als bloeddrukverlagend middel. Het voorkomt de omzetting van testosteron in DHT, dihydrotestosteron, dat de haarfollikels beschadigt en op den duur vernietigt. Het gebruik ervan gaat gepaard met een aantal ernstige bijwerkingen, pijn op de borst, bloeddrukstijgingen, hyperglykemie of menstruatiestoornissen bij vrouwen;
- DCPC-therapie, waarbij een anti-allergisch middel, gewoonlijk difenylcyclopropenon, onder de huid wordt geïnjecteerd, waardoor plaatselijke sensibilisatie optreedt;
- aanvulling van bestaande tekorten aan vitamine D, uiterst doeltreffend bij het opheffen van ontstekingen, ook binnen de haarfollikels die verantwoordelijk zijn voor een correcte haargroei;
- het gebruik van de juiste cosmetica, het bevorderen van een gezonde en snelle haargroei en tegelijkertijd zorg dragen voor de gezondheid van de huid, het voorkomen van ontstekingen, irritatie, het handhaven van de juiste pH-waarde;
- mesotherapie, d.w.z. de procedure waarbij de nodige voedingsstoffen rechtstreeks onder de huid worden geïnjecteerd, die ook goed zijn voor de haarfollikels en haarbollen;
- carboxytherapie, een andere invasieve behandeling, maar in dit geval wordt kooldioxide onder de huid geïnjecteerd, wat een gunstig effect heeft op de bloedvaten, waardoor deze groter worden en de hoofdhuid dus beter wordt doorbloed, van zuurstof wordt voorzien en wordt gevoed;
- cryomassage, eveneens een uitwendige behandeling, waarbij de huidweefsels worden afgekoeld met behulp van lachgas dat met een speciaal apparaat wordt toegediend. Het effect is dat de huid en vooral de haarfollikels worden gestimuleerd om sneller te regenereren;
- UVB-therapie, waarbij gebruik wordt gemaakt van ultraviolet licht, versterkt de follikels en versnelt de groei van nieuw, sterker en gezonder haar;
- geneesmiddelen om de symptomen te verlichten van andere aandoeningen die kunnen leiden tot alopecia areata, waarvan de belangrijkste anti-stresspreparaten zijn op basis van natuurlijke ingrediënten zoals vitania sluggard, beter bekend als ashwagandha.