Fosfor – een ander element dat essentieel is voor de menselijke gezondheid
Niet alleen sporenelementen zoals magnesium, selenium of ijzer zijn belangrijk voor de menselijke gezondheid. Andere elementen, bekend als mineralen, zijn even belangrijk, en fosfor heeft daaronder een bijzondere functie. Fosfor is verantwoordelijk voor een aantal processen in het lichaam, en een teveel of tekort aan fosfor heeft direct een negatief effect op de gezondheid. Daarom is het de moeite waard om fosfor te leren kennen om het in de juiste hoeveelheden te kunnen leveren en de talrijke voordelen ervan te plukken .
Contents
- 1 Wat is fosfor?
- 2 Moet fosfor in strikt bepaalde doses worden toegediend?
- 3 Welke natuurlijke bronnen van fosfor zijn de moeite waard om te gebruiken?
- 4 Welke eigenschappen van fosfor zijn het gunstigst voor onze gezondheid?
- 5 Wat zijn de oorzaken en symptomen van een tekort aan en een teveel aan fosfor?
Wat is fosfor?
Laten we eerlijk zijn, zonder fosfor kunnen we niet normaal functioneren en daarom is het belangrijk om meer te weten te komen over dit minerale element. Fosfor is een van de oudste chemische elementen die we kennen, en werd al in 1669 voor het eerst geïsoleerd. In het Periodiek Systeem der Elementen wordt het aangeduid met de letter Pfosfor is geclassificeerd als niet-metaal en komt voor in vier allotrope vormen:
- witte fosfor
- rode fosfor
- violette fosfor
- zwarte fosfor.
Wij zijn echter meer geïnteresseerd in het belang van fosfor voor de gezondheid dan in zijn exacte chemische of fysische eigenschappen. In het menselijk lichaam komt het voornamelijk voor in tanden en botten, bijna 85% van de totale hoeveelheid. De rest van de fosfor zit in celmembranen en zachte weefsels en in nucleïnezuren.
Moet fosfor in strikt bepaalde doses worden toegediend?
Suppletie met aanbevolen doses fosfor is van niet gering belang voor het behoud van een volledige gezondheid tot op hoge leeftijd. Deskundigen hebben reeds lang geleden dagelijkse hoeveelheden van dit element gedefinieerd, die niet mogen worden overschreden. Zij zijn echter leeftijdsafhankelijk en bedragen de volgende dagelijkse hoeveelheden
- zuigelingen – 150 mg;
- kinderen van 5 maanden tot 1 jaar – 300 mg;
- kinderen van 1 tot 3 jaar – 460 mg;
- kinderen van 4 tot 6 jaar – 500 mg
- kinderen van 6 tot 9 jaar – 600 mg;
- meisjes en jongens van 10 tot 18 jaar – 1.250 mg;
- vrouwen en mannen van 18 jaar en ouder – 700 mg;
- zwangere en zogende vrouwen tot 19 jaar – 1250 mg;
- zwangere en zogende vrouwen ouder dan 19 jaar – 700 mg.
Welke natuurlijke bronnen van fosfor zijn de moeite waard om te gebruiken?
De eenvoudigste manier om eventuele fosfortekorten snel aan te vullen is het innemen van fosforhoudende voedingssupplementen. De eenvoudigste oplossing is echter niet altijd de beste, en sommige supplementen kunnen ook onaangename bijwerkingen hebben. Het gaat dan vooral om spijsverteringsstoornissen als gevolg van de werking van bepaalde stoffen die de samenstelling van de tabletten aanvullen.
Daarom is het beter gebruik te maken van natuurlijke bronnen van dit element, om voedingsmiddelen die het bevatten in uw dagelijkse voeding op te nemen. Specialisten in gezonde voeding, professionele diëtisten, wijzen vooral op zulke bronnen van fosfor in de voeding als:
- vlees, zowel rood als gevogelte;
- orgaanvlees, bijvoorbeeld lever
- vleeswaren
- kippeneieren;
- zuivelproducten, stremsel, gele en verwerkte kaas;
- vis, gerookte en ingeblikte vis, gezouten haring;
- peulvruchten, bv. droge bonen, kikkererwten, linzen, erwten en sojabonen
- verse groenten, mierikswortel, knoflook, spinazie, broccoli, witte kool;
- champignons;
- bepaalde vruchten, frambozen, appels, sinaasappels, aalbessen, kiwi’s, gedroogde abrikozen, vijgen, avocado’s;
- noten, pinda’s, hazelnoten en walnoten en pistachenoten;
- amandelen;
- pompoenpitten en zonnebloempitten;
- volkorenproducten, vlokken, zemelen, donker brood;
- boekweitgrutten;
- witte en bruine rijst;
- graankorrels en maïs;
- zwarte thee, cacao en pure chocolade.
Welke eigenschappen van fosfor zijn het gunstigst voor onze gezondheid?
We weten al wat fosfor is, hoeveel we er dagelijks van moeten innemen en welke bronnen het meest waardevol zijn. We weten echter nog steeds niet welke eigenschappen van fosfor gunstig zijn voor onze gezondheid en welke belangrijke functies het vervult in ons lichaam. Deskundigen wijzen met name op:
- deelname, samen met vitamine D en calcium, aan processen die verantwoordelijk zijn voor de mineralisatie van botten en tanden, en is daarom een belangrijk element in de preventie van osteoporose;
- regulering van de werking van de hersenen en andere delen van het zenuwstelsel, goede geleiding van zenuwimpulsen;
- deelname aan de vorming van nucleïnezuren, met name DNA, en is tevens drager van overgedragen genetische informatie;
- vermogen om het normale zuur-base evenwicht van het lichaam te handhaven;
- ondersteuning van de normale nier-, hart- en cardiovasculaire functie;
- invloed op de ontwikkeling en functie van spierweefsel, zachte weefsels en slijmvliezen;
- deelname aan stofwisselingsprocessen van koolhydraten en vetten en aan reacties gericht op het leveren van grote hoeveelheden energie;
- regulering van de hormonale balans van het lichaam;
- handhaving van een normale pH-waarde van het bloed
- versnelling van de regeneratie van beschadigde weefsels, snellere genezing van wonden en huidirritaties;
- ondersteuning van de verwijdering van gifstoffen uit het lichaam.
Wat zijn de oorzaken en symptomen van een tekort aan en een teveel aan fosfor?
Opdat fosfor zijn functies voor 100 % kan vervullen en de gezondheid ten goede komt, moet het altijd in de bovengenoemde specifieke doses worden toegediend. Zowel een tekort als een teveel aan fosfor moet worden vermeden; beide kunnen complicaties voor de gezondheid veroorzaken. Het is de moeite waard de oorzaken en symptomen ervan te kennen, zodat dergelijke fouten in de toekomst kunnen worden vermeden.
Fosfortekort in het lichaam
Hypofosfatemie is de professionele, wetenschappelijke naam voor het resulterende tekort aan fosfor in het lichaam wanneer de hoeveelheid fosfor in het bloedserum onder 0,9 mmol/L daalt. Het is beslist de moeite waard om deze voor de gezondheid gevaarlijke aandoening , die uiteenlopende oorzaken heeft, te vermijden; de meest voorkomende oorzaken die door artsen worden genoemd zijn
- een ongeschikt, slecht uitgebalanceerd dieet bestaande uit producten met te weinig van dit element erin;
- misbruik van alcohol dat zelfs fosfor uit het lichaam lekt;
- aandoeningen van het spijsverteringsstelsel die de opname van fosfor kunnen verstoren, of diarree of braken waardoor fosfor wordt weggespoeld;
- nieraandoeningen waardoor fosfor in de urine wordt afgevoerd;
- gelijktijdige vitamine D-tekorten;
- inname van geneesmiddelen met calciumcarbonaat of aluminiumoxide;
- het gebruik van diuretica;
- diabetische ketoacidose;
- hyperparathyreoïdie.
Een fosfortekort blijft in veel gevallen latent aanwezig, maar uit zich soms in een aantal klachten die onmiddellijk aanleiding geven tot bezorgdheid en de noodzaak van passend onderzoek. In het geval van hypofosfatemie zijn de volgende symptomen te verwachten
- verzwakking van het spierweefsel, wat in extreme gevallen kan leiden tot spierafbraak, d.w.z. rhabdomyolyse;
- ernstige spierpijn en zwelling
- pijn in de botten;
- bewustzijnsstoornissen, hallucinaties en een gevoel van desoriëntatie;
- moeilijkheden met bewegen, bekend als een waggelende gang;
- neurologische problemen zoals stuiptrekkingen, paresthesieën en verlamming;
- spijsverteringsstoornissen, misselijkheid, diarree of braken.
Een teveel aan fosfor in het lichaam
Van hyperfosfatemie is sprakewanneer de hoeveelheid fosfor in het bloedserummeer dan 1,6 mmol/L bedraagt. De situatie is zo ernstig dat de negatieve effecten ervan vrijwel het gehele organisme treffen, en de oorzaak van het teveel aan dit element kan zijn:
- consumptie van voedingsmiddelen met te veel fosfor in hun samenstelling;
- ongecontroleerd gebruik van voedingssupplementen die dit element bevatten;
- nieraandoeningen die het moeilijk, zo niet onmogelijk maken om het teveel aan fosfor in de urine te verwijderen;
- herhaaldelijk alcoholmisbruik
- trauma dat leidt tot ernstige weefselschade;
- hemolyse, d.w.z. afbraak van rode bloedcellen;
- intensieve fysieke inspanning;
- niet herkende en onbehandelde diabetes;
- hypocalciëmie, een tekort aan calcium in het lichaam.
Net als een tekort kan een teveel aan fosfor aanvankelijk geen merkbare symptomen veroorzaken. De situatie is ook niet gevaarlijk wanneer we het lichaam tegelijkertijd van voldoende hoeveelheden vitamine D voorzien. Het hangt er echter van af hoe groot het ontstane tekort is, als het blijft toenemen, kan men na verloop van tijd het volgende constateren:
- verzwakking van de botten, in extreme gevallen verweking van de botten;
- een grotere kans op het ontwikkelen van osteoporose en een grotere breukgevoeligheid van de botten;
- afzetting van calcium in de weefsels;
- pijnlijke spierkrampen;
- tachycardie, d.w.z. een verhoogde hartslag in rust;
- te lage bloeddruk, of zogenaamde hypotensie;
- verhoogde kans op een hartaanval en andere hart- en vaatziekten;
- grotere kans op hersenbeschadiging;
- waargenomen aantasting van de cognitieve functie;
- minder effectieve werking van het immuunsysteem, verhoogde vatbaarheid voor diverse infecties.
Bronnen:
- https://www.healthline.com/health/how-your-body-uses-phosphorus
- https://www.healthline.com/health/phosphorus-in-diet
- https://www.healthline.com/nutrition/foods-high-in-phosphorus
- https://www.healthline.com/health/phosphorus-deficiency
- https://www.webmd.com/vitamins-and-supplements/what-is-phosphorus
- https://www.webmd.com/diet/foods-high-in-phosphorus
